Dünyada gəlir bərabərsizliyi getdikcə artır. Çox vaxt insanlar zəka çatışmazlığı səbəbindən maddi uğur qazana bilmədiklərində özlərini günahlandırırlar. Bəs varlanmaq nə dərəcədə vacibdir və yalnız ağıllı adamlarmı varlanır?  Əslində, az adam zəkanın bir insanın iqtisadi və peşəkar uğuruna töhfə verdiyinə şübhə edir. Buna misal olaraq İlon Mask, Jeff Bezos və Uorren Baffetti göstərmək olar. Texnologiya və maliyyə sahəsində yenilikçilərin - orta düşüncəli insanlar olması təəccüblü olardı.

Tədqiqatçılar zəkanı geniş spektrli koqnitiv testləri uğurla yerinə yetirmək qabiliyyəti kimi xarakterizə edirlər. Bununla belə, onu növlərə ayıran bir çox nəzəriyyə var. Onlardan biri britaniyalı və amerikalı psixoloq Raymond Kattelə məxsusdur. Ona görə intellekt maye və kristallaşanlara bölünür.

Maye əsas psixi mexanizmləri - məlumatın emal sürətini, yaddaş tutumunu və mücərrəd düşüncəni ehtiva edir. Kristallaşdırılmış zəka sosial mühitdə inkişaf edən savad, hesablama, xüsusi mövzular haqqında bilik kimi bacarıqlara aiddir. Bu fərq vacibdir, çünki zəkanın iki növü fərqli şəkildə inkişaf edir. Maye intellekt irsi ola bilər, təkmilləşdirilə bilməz və yaş artdıqca azalır. Kristallaşmış, əksinə, demək olar ki, bütün yetkin həyatı boyunca yüksəlir və təxminən 65 ildən sonra keyfiyyətini itirməyə başlayır. Ancaq eyni zamanda, hər iki növ bir-birinə bağlıdır: məsələn, yaxşı inkişaf etmiş düşünmə bacarıqlarınız varsa (kristallaşdırılmış intellekt), onda siz maye intellektdən daha səmərəli istifadə edəcəksiniz - məlumatı daha sürətli emal edə biləcəksiniz.

Anadangəlmə qabiliyyət vacib olan tək şey deyil. Digər mühüm amil təhsildir. Kəmiyyət təhlili müəyyən etdi ki, məktəbdə təhsil müddəti ilə yeniyetmələrin təfəkkürünün sürətlənməsi arasında korrelyasiya var. Eyni zamanda, sürətlənmə ümumi intellektual qabiliyyətlərin artması ilə deyil, konkret bacarıqların öyrədilməsi ilə bağlı idi.

O da məntiqlidir ki, təhsilə ailənin sosial-iqtisadi vəziyyəti də təsir edir. Məsələn, özəl məktəblər və repetitorlar yüksək effektiv fərdi öyrənmə təmin edirlər. Ona daxil olmaq gələcək gəlirlər üçün böyük fərq yarada bilər, lakin aztəminatlı ailələrdən olan uşaqlar çətin ki, ona daxil ola bilsinlər.

İtalyan alimlərinin son araşdırması göstərir ki, bəxt maliyyə uğuruna əhəmiyyətli dərəcədə təsir edir. Elmi işdə qeyd olunur ki, sərvət və zəkanın statistik bölgüsü bir-birindən fərqlidir. Sonuncu standart bir şəkildə paylanır, əksər insanlarda - orta. Lakin böyük maddi nemətlər son dərəcə qeyri-bərabər paylanır.  Müvafiq olaraq, tək beyin gücü ilə zəngin və kasıb arasındakı qeyri-mütənasib fərqi izah edə bilməz. Elm zəkanın və istedadın rolunu azaltmır. Əla intellektual qabiliyyətlər varlanma şansını artırır. Ancaq bunlar bir insanın maddi uğur qazanacağına zəmanət deyil.

• Facebook
• Twitter
• Whatsapp
• Telegram